Trakya’da ortaya çıkan “çayır tırtılı” istilası sekiz kente yayıldı. “Rekoltede kayıp olmayacak” diyen Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kendi data tabanındaki bilgiler ise kaybın kaçınılmaz olduğunu ortaya koydu. Uzmanlar, tırtıl istilasının daha geniş bir alana yayılmasıyla Türkiye’nin değerli bir “ayçiçeği ve yağ krizi” yaşayabileceğine dikkat çekiyor.
Tarımsal ilaç ve gübre fiyatlarındaki yüksek artış sonrası çiftçi ilaçlama yapamadı. Uzmanların, “ilaçlanamayan tarlalarda rekolte kayıpları olacak” ihtarlarına rağmen tedbir alınmayınca çayır tırtılı, Edirne’den başlayıp kısa müddette Tekirdağ, Kırklareli, İstanbul, Çanakkale, Bursa, Bilecik ve Eskişehir’e kadar yayıldı. Bakanlık, havadan ve karadan ilaçlama yapıldığını belirterek “istilanın rekolte kaybına neden olmayacağını” savundu. Lakin bakanlığın internet sitesindeki Bitki Muhafaza Eserleri Bilgi Tabanı’nda yer alan bilgiler, çayır tırtılıyla gayrette geç kalındığını gösteriyor.
BAŞARI ZOR
Bakanlığın datalarına nazaran, beş larva periyodunda gelişen çayır tırtılının dişileri tek seferde 400 yumurta bırakarak süratle üreyebiliyor. Doğal çaba formülü bulunmayan çayır tırtılına karşı ilaçlı çaba en geç larva üçüncü evredeyken muvaffakiyete ulaşıyor. Geç kalınması durumunda dördüncü ve beşinci evredeki larvalarla yapılan ilaçlı çabanın muvaffakiyete ulaşmasının güç olduğu belirtiliyor. Bakanlık, “ayçiçeğinde bu yıl yüzde 6 artışla 2 milyon 550 bin ton rekolte beklendiğini” savunsa da çayır tırtılının süratle yayılması bu gayeye ulaşılmasının mümkün olmadığını gösteriyor. Türkiye’nin ayçiçeği ithal ettiği iki ülke olan Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaş sürerken oluşacak açığın hangi yolla kapatılacağına ait belirsizlik de sürüyor.
“YÜZDE 15 KAYIP OLUR”
Ziraat Mühendisleri Odası eski Lideri Günaydın, “Zararlının hangi evrede olduğu, müdahale eşiğini aşıp aşmadığı ve kimyasal çabanın en geç hangi tarihe kadar yapılması gerektiği ortaya konmazsa rekolte beklentisi öngörülemez. Vaktinde yapılmayan gayret etkisiz kalacak ya da beklenen etkiyi göstermeyecek” dedi. Çayır tırtılı ortaya çıkmadan evvel toprağın derin sürülmesi, ekim nöbeti uygulanması, tırtılın konukçu olacağı bitkilerin temizlenmesi üzere kültürel tedbirler uygulanması gerektiğini kaydeden Günaydın, “Ancak bakanlığın bu mevzularda yönlendiriciliği ve aktifliği kalmadı. İlaç vermedi, drone ve finansman sağlamadı. Yüzde 15’e varan rekolte kayıpları olur. Tahlil, tarımda kamusal bakıştır. Kooperatiflerin ilaçlama için fiyatsız kullanabileceği dron merkezleri kurulmalı, kültürel tedbirler alınmalı, çiftçiye finansman ve bilgi sağlanmalı” diye konuştu.