TBMM Bayan Erkek Fırsat Eşitliği Komitesi üyesi Candan Yüceer, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesinin akabinde öldürülen bayanların sayısına dikkat çekti.
CHP Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer, 8 Mart Dünya İşçi Bayanlar Günü hasebiyle yayımladığı “AKP’nin Başarısı: Bayana Yönelik Şiddette Dünya Liderliği” başlıklı açıklamada, “AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından itibaren 21 yılda Türkiye’de en az 7 bin 990 bayan öldürüldü. 2002’e öldürülen bayan sayısı 66 iken, 2007 ve 2009 yıllarında bu sayı binin üzerine çıktı. 2020’de 300, 2021’de 280, 2022’de ise 334 bayan öldürüldü. 2023’ün Ocak ayında 31, Şubat ayında 11 bayan öldürüldü. 2023’nin tıpkı periyodunda 37 bayanın mevti ise ‘şüpheli’ olarak kayıtlara geçti” dedi.
Yüceer, “Tek adamın imzasıyla bir gecede hukuksuz bir formda İstanbul Sözleşmesi’nden imzamızın çekilmesinin akabinde en az 603 bayan öldürüldü, 464 bayan ise kuşkulu biçimde hayatını kaybetti” diye ekledi.
İktidarın bayana yönelik şiddete ve bayan cinayetlerine karşı “seyirci kaldığını” söyleyen Yüceer, bayanı koruyan mukavelelere “savaş açıp amaç hâline getirerek” Türkiye’nin imzasını çekenlerin gerçek niyetinin “kadını korumak değil, tersine bayanları sessiz ve dilsiz bırakmak” olduğunu tez etti.
Türkiye Mart 2021’de çekilmişti
Resmi ismiyle Bayanlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Çabaya Ait Avrupa Kurulu Kontratı, 11 Mayıs 2011’de İstanbul’da imzaya açıldığı için memleketler arası alanda İstanbul Mukavelesi ismiyle anılıyor.
Türkiye, bayana yönelik şiddet meselesine dair bugüne kadar hazırlanmış en kapsamlı memleketler arası mukavele olarak bilinen belgeyi birinci imzalayan ülkelerden biriydi. Lakin Türkiye, Mart 2021’de alınan Cumhurbaşkanı kararıyla tek taraflı olarak kontrattan çekildi.
Çekilme kararı, ülke çapında protestolara neden olmuştu.
“Hiçbir bayan vefatı kuşkulu kalmamalı”
Türkiye’de son devirde intihar yahut doğal mevt üzere sunulan kuşkulu bayan vefatları ve kuşkulu bir formda meyyit bulunan bayan sayısında önemli bir artış görüldüğünü belirten CHP milletvekili Yüceer, “Şüpheli bayan vefatları, maalesef bayan cinayetlerinden daha da şiddetli olabilmektedir. Bayanların hakikaten kaza sonucu mu öldükleri, bayan cinayeti olup olmadığı, intihar edip etmedikleri yahut bir biçimde intihara sürüklenip sürüklenmedikleri açığa çıkartılmalıdır. Hiçbir bayan vefatının kuşkulu kalmamalıdır” davetinde bulundu.
Türkiye’nin Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri ortasında bayana karşı şiddetin en yaygın olduğu ülke pozisyonuna geldiğini belirten Yüceer, “2012’de 139 bin olan müdafaa talebi sayısı, 2020 yılına geldiğinde yüzde 114 artışla 339 bin 792’ye yükseldi. Bu yükselişe karşın muhafaza talep eden bayanların korunamadığı da acı bir gerçektir. Öldürülen birçok bayanın failler hakkında müdafaa kararı çıkardığı, uzaklaştırma kararı aldığı ortaya çıkmaktadır” diye ekledi.
Dünya Ekonomik Forumu’nun yayımladığı Global Cinsiyet Eşitsizliği 2021 Raporu’nda ise Türkiye’nin 146 ülke ortasında 124’üncü sırada yer aldığını belirten Yüceer, “Listede Türkiye Bangladeş, Etiyopya, Endonezya, Gana ve Nijerya üzere ülkelerin gerisinde kalmıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nde bayanlar dünyadaki pek çok ülkeden evvel, 1930 yılında lokal seçimlerde, 1934 yılında da milletvekili seçimlerinde seçme ve seçilme hakkını erkeklerle eşit bir biçimde elde etmişlerdir. Lakin ülkemizde bilhassa sonra 21 yıllık AKP iktidarında toplumsal cinsiyet eşitliği ve bayanın ekonomik, toplumsal, siyasal ve kültürel alandaki durumu bakımından dünyanın birçok ülkesinin gerisine düşmüş durumdadır” dedi.
Meclis’teki bayan vekil sayısının azlığına da dikkat çeken Yüceer, “Mart 2023 itibariyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yalnızca yüzde 17,38’i bayan milletvekillerinden oluşmaktadır. Yani 101 bayan milletvekili bulunmaktadır. Son seçimde 33 vilayetten bayan milletvekili seçilmemiştir. Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’nde yalnızca bir bayan bakan misyon yapmaktadır. Tüm bunlarla birlikte partimizin siyasette eşit temsiliyet talebiyle yüzde 50 cinsiyet kotası ve fermuar sistemi kanun teklifi AKP ve MHP oylarıyla reddedilmiştir” tabirlerini kullandı.