Daha evvel bir Neandertal’e ilişkin olduğu düşünülen bir çene kemiği, çağdaş insanın Avrupa’daki birinci maceralarına dair yeni öngörüler ortaya koydu.
Kırık çene kemiğinin yeni tahlili, bu cismin öbür Neandertal kalıntılarıyla hiçbir ortak yanı olmadığını gösterdi. Bu da kalıntının aslında bir Homo sapiens’e, yani bugün hayatta kalan tek insan tipine ilişkin olabileceğini düşündürüyor.
Independent Türkçe’de yer alan habere nazaran çene kemiği, 45 bin ila 66 bin yıl öncesine tarihleniyor. Bu nedenle araştırmacılar, çene kemiğinin Homo sapiens’in Avrupa kıtasındaki bilinen en eski kalıntısı olduğunu varsayım ediyor.
Kemiğin kendisi 1887’de İspanya’nın Banyoles kasabasında bulunmuştu. Daha sonra kemiğin üzerinde yapılan birinci araştırmalar, buluntuyu, bölgede yüklü olarak Neandertallerin yaşadığı Geç Pleistosen devrine tarihlendirmişti.
Bu sonuçlar ve kalıntının ilkel görünümlü biçimi, “Banyoles” ismi verilen kemiğin bir Neandertale ilişkin olduğunun düşünülmesine yol açtı. Lakin o vakitten beri paleontoloji ve genetikte çeşitli teknolojik atılımlar sağlandı ve bu da aslında geçmişte varılan kimi sonuçların hakikat olmayabileceğini birçok kere gösterdi. Bu yüzden ABD’deki Binghamton Üniversitesi’nden Brian Keeling liderliğindeki araştırma takımı, çene kemiğini yine tahlil etti.
Journal of Human Evolution isimli hakemli bilimsel mecmuada yayımlanan araştırmada “üç boyutlu geometrik morfometrik analiz” ismi verilen bir teknik kullanıldı. Ayrıyeten kemik üç boyutlu görüntüleme aygıtlarıyla tarandı ve vakit içinde yok olmuş eksik modülleri belirlendi. Daha sonra oluşturulan model, Neandertallerin ve çağdaş insanların çeneleriyle karşılaştırıldı.
Keeling, “Sonuçlarımız oldukça şaşırtıcıydı” tabirlerini kullandı: “Banyoles, bariz bir Neandertal özelliği taşımıyordu ve genel formuyla de onlarla örtüşmüyordu.”
Araştırmacılara nazaran kemiğin kökeniyle ilgili iki mümkünlük var. Birinci olasılığa nazaran Banyoles, Geç Pleistosen Avrupa’sında Neandertallerle bir ortada var olan, lakin bugüne dek farkına varılmayan bir kümeye ilişkin Homo sapiens bireyi.
İkincisine nazaran ise bu bilinmeyen kümedeki Homo sapiens ve şimdi tanımlanamayan eski bir insan çeşidinden doğan bir melez. Kesin olan şeyse Banyoles’in bir Neandertale ilişkin olmadığı. Keeling, bahisle ilgili şu tabirleri kullandı: “Banyoles sahiden tıbbımızın bir üyesiyse, bu tarih öncesi insan Avrupa’da şimdiye kadar belgelenen en eski Homo sapiens’tir.”