Son yıllarda aile bütçelerini zorlayan masraflardan biri de aidatlar oldu. Geçmişte yılda bir sefer artan aidatlara artık orta artırım da yapılıyor. Nedeni ise minimum fiyat artışları. Site ve apartmanlarda en değerli masraf işçi maaşı olduğu için taban fiyat artışı artırımları beraberinde getiriyor. Lakin fırsatçılık bu alanda da eksik olmuyor. Dal temsilcileri fahiş artış yapanlara karşı vatandaşları uyarıyor.
ŞİKÂYETLER GELİYOR
Site masraflarının yüzde 70’inin işçi sarfiyatı olduğunu belirten Türkiye Kentsel Tesis İdare Derneği Lideri Suat Sandalcı, “asgari fiyat artışı ile birlikte ister yönetici olsun isterse profesyonel tesis idare şirketi olsun, projeden projeye değişkenlik göstermek ile birlikte aidat fiyatlarında yaklaşık yüzde 30’luk artış bekliyoruz. Fakat yüzde 50 civarında artış yapmak isteyenler var ve bununla ilgili şikâyetler alıyoruz. Taban fiyat artışını fırsat bilip fahiş aidat artışı yapmaya çalışan, bölüme ve vatandaşa sorun yaratan bireylerle çaba ediyoruz” dedi.
DENETİM ARTACAK
Önümüzdeki günlerde Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, profesyonel tesis idare şirketleri için kimi düzenlemeler yapacağını belirten Sandalcı, “Site ve tesis yöneticilerinin hizmet kalitelerinin arttırılması için bakanlık bünyesinde denetleyici bir ünite kurulacak. Her önüne gelen site yahut tesis yöneticisi olamayacak, mesleksel standartları belirleyerek bu standartları sağlayan profesyonel tesis idare şirketlerine yetki evrakı verilmesi ile ilgili düzenleme hayata geçecek. Bilhassa site idarelerini yüzde 18’lik KDV yükünden kurtaracak çalışmanın başlaması ile birlikte aidat meblağlarında yüzde 17’lik bir azalma meydana geleceğini öngörüyoruz” diye konuştu.
NE KADAR ÖDÜYORUZ?
Son bir yılda İstanbul’da aidatlar ortalama yüzde 77 artarken, kimi sitelerde artış yüzde 150’yi aştı. Eva Gayrimenkul Değerleme tarafından yılın birinci çeyreğinde yapılan araştırmaya nazaran İstanbul’da merkezi ilçelerde 100 metrekarelik bir konutta ortalama aidat 1300 ila 2600 lira bandında. Merkezi olmayan ilçelerde dahi ortalama aidat 800-1200 lira. Lüks projelerde ise yeniden 100 metrekare konut için 12 bin lirayı bulan sayılar ödeniyor. Ankara’da 100 metrekarede ortalama aidat 500-1250 lira olurken, markalı konut projelerinde 3-4 bin liraya çıkıyor. İzmir’de merkezi ilçelerde 100 metrekare için ortalama aidat 1000 lirayı aşarken, yazlık lüks sitelerde 2500-5000 lira aralığında değişiyor. Artırımlarla bu sayıların ortalama yüzde 30 artması bekleniyor.
FAHİŞ FİYATA KARŞI TEKLİFLER
Gayrimenkul hukuku uzmanlarının mesken sahipleri ve kiracılara tavsiyeleri şöyle;
-Ev alırken ve kiralarken idare planını kesinlikle okuyun. Zira planda nasıl aidat toplanacağı belirtilir. Bunun yanında sitede yapacağınız müşahede de size ipucu verir. 3-4 giriş kapılı, yüzme havuzuna sahip, geniş toplumsal alanı olan sitelerde sarfiyatlar fazla olacağı için uygun bir aidat beklemek gerçekçi olmaz.
-Ev sahibiyseniz genel heyetlere katılmalısınız. Böylelikle masraf kalemlerini görebilir ve sorgulayabilirsiniz. Kiracıysanız vekaletle iştirak sağlayabilirsiniz.
İTİRAZ HAKKINIZ VAR
-Toplantıda alınan kararlara itiraz hakkınız var. Kararlarda usulsüzlük varsa, genel şuraya katılmayanlar toplantı tarihinden sonra 6 ay, katılanlar 1 ay içinde Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dava açabilir. Usulsüzlük yapıldığını düşünmüyor, lakin artış oranına itiraz etmek istiyorsanız, bu kere harika genel heyet talebinde bulunmalısınız. 1/3 malik bir ortaya gelip, nasıl tasarruf edileceğini inceleyebilirsiniz.
-Kimi sitelerde aidat hesaplamalarında konut sahibi kiracı ayrımı yapılmıyor. Halbuki her sarfiyattan kiracı sorumlu değil. Apartman ya da sitelerde masraflar işletme bütçesi ve yatırım bütçesi olarak ikiye ayrılıyor. Sitede çalışanın maaşı, ortak alan faturalar üzere kullanımdan kaynaklı işletme kalemlerinden kiracı sorumlu. Lakin demirbaş kalacak kalemler kiracıdan değil, konut sahibinden istenmek zorunda. Asansör büsbütün değişecekse, binaya yalıtım yapılacaksa bunu mülk sahibi karşılar. Apartman görevlisinin maaşı kiracının ödeme kapsamında olsa da tazminatının mülk sahibinden talep edilmesi gerekir.
-Sitemdeki havuzu ya da spor salonunu kullanmıyorum’ diyerek aidatı red etme hakkınız yok. Fakat sonradan yapılan, lüks yahut birtakım maliklerin kullanımına özel sarfiyata katılmanız mecburî değil.
-Kimi sitelerde boş dairelerden aidat alınmadığı tarafında şikayetler kelam konusu. Lakin konut sahibinin kullanmaması ya da kiraya vermemesi aidat sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
-Aidatını ödemeyenler hakkında dava açabileceği üzere icra takibi de başlatılabilir. Ödenmeyen aidatlar için aylık yüzde 5 gecikme tazminatı alınır.